Morza

Morze jest to część oceanu, oddzielona od niego przez półwyspy, łańcuchy wysp bądź podwodne progi, przez co właściwości jego wód nabierają cech indywidualnych.
Wyróżnia się morza przybrzeżne, które oddzielone są łańcuchem wysp lub podwodnym progiem, a wymiana wód z oceanem jest łatwa, oraz morza śródziemne, otoczone lądami, w których wymiana wód z oceanem następuje przez wąskie cieśniny.

Na kuli ziemskiej znajdują się 63 morza, a Polska ma dostęp tylko do jednego z nich – morza Bałtyckiego.


BUDOWA MÓRZ

Od brzegu morza średnio na odległość 20 km rozciąga się szelf ( inaczej półka kontynentalna- to część kontynentu zalana wodami płytkiego morza - morza szelfowego. Szelf sięga do głębokości około 200 m poniżej poziomu morza, gdzie gwałtownym załomem przechodzi w stok kontynentalny. Największą, bo aż 70 % część mórz zajmują baseny oceaniczne, leżące poniżej stoków kontynentalnych. Najniżej leżą głębie oceaniczne, z których te najgłębsze nazywamy rowami oceanicznymi.

W morzu wyróżniamy następujące strefy:
-litoral - strefa przylegająca do brzegu, lądu, charakteryzują się najlepszymi warunkami życia w wodach (dużo światła, tlenu, mniejsze zasolenie, urozmaicona rzeźba dna).
-pelagiczną ( środowisko otwartej toni wodnej).
Na głębokości około 55 m , gdzie przenika jeszcze światło słoneczne aktywność fotosyntetyczna jest znaczna. Żyją tu zwierzęta aktywnie poruszające się, tzw. nekton (ryby, ssaki wodne, głowonogi).
-bentoniczną (ogół organizmów roślinnych (fitobentos) i zwierzęcych (zoobentos) zasiedlajacych dno zbiorników wodnych (bental).
Strefę bentoniczną morską tworzą otwornice, gąbki, jamochłony, wieloszczety, szkarłupnie, mięczaki, skorupiaki, także glony i bakterie.


Wszystkie organizmy wywodzą swój początek ze środowiska morskiego. Dzisiejsze zwierzęta lądowe mają wiele cech i właściwości, które swym pochodzeniem sięgają jeszcze okresu życia w morzu.

Teraz postaram się omówić kilka zwierząt morskich:

SSAKI:
Delfiny są to walenie uzębione, czyli zębowce, polujące na wszelkie zwierzęta morskie. Odbywają dalekie wędrówki, często w gromadach. Podobnie jak nietoperze posługują się echolokacją przy orientacji w terenie. Są bardzo towarzyskie, inteligentne, lubią zabawy ze swoimi współtowarzyszami.

Delfiny są znane ze swej inteligencji, a także swego rodzaju współczucia. Delfiny butlonose pomagają rannym współplemieńcom wypłynąć na powierzchnię i zaczerpnąć tlenu, a także wyprowadzają na pełne morze wieloryby, które utknęły na mieliźnie. Znane są także przypadki ludzi ratowanych przez butlonosy i delfiny Stenella, które holowały ludzi do brzegu lub odganiały od nich rekiny.

GADY:
Zółw zielony
Żółw ten, zwany także jadalnym :( należy do podrzędu skrytoszyjnych. Jest bardzo dobrze przystosowany do wodnego trybu życia. Żyje w stadach i znakomiecie pływa. Często spotykany jest na pełnym morzu w znacznej odległości od lądu. Posiada pancerz, który skałada się z części grzbietowej (karapaks) i brzusznej (plastron). Kończyny tylne i przednie przekształcone są na kształt długich płaskich wioseł. Na lądzie porusza się z trudem i to wyłącznie do przodu. Żywi się morskimi roślinami.

RYBY:
Żarłacz biały (inaczej żarłacz ludojad).
Żyje w morzach strefy tropikalnej. Żywi się głowonogami, rybami, żółwiami, fokami, czasami atakuje ludzi. Ma znakomity węch. Osiąga długość do 12 m. Uznany za bardzo agresywnego –masowo tępiony.

MIĘCZAKI: .
Ostrygi
rodzina osiadłych małży mor.; ok. 100 gat.; muszla asymetryczna, lewa połówka (którą o. przyrastają do podłoża) wypukła i gruba, prawa płaska i cienka; żyją na przybrzeżnych skałach płytkich mórz, niektóre tworzą ogromne ławice; duże gosp. znaczenie, najcenniejsze mięczaki jadalne, poławiane i hodowane.



Jednak są wśród morskich zwierząt takie, które zwierząt wcale nie przypominają- jak na przykład koralowce. Są to zwierzęta bezkręgowe. Dziś bardzo cenne – wykorzystywane są do wyrobu ozdób.